Slavernijverleden van de provincie Utrecht

In de provincie Utrecht vind je veel sporen terug van het slavernijverleden. De geschiedenis zit in de pracht en praal van de buitenplaatsen, maar ook in de maaltijden die we nu eten, of de verhalen die we over dit verleden vertellen. Op deze webpagina vind je een overzicht aan verhalen, podcasts en historische activiteiten.

Tussen 1689 en 1713 stuurden Nederlandse kooplieden van de West-Indische Compagnie (WIC, 1621-1792) hun schepen naar Afrika, beladen met vuurwapens, buskruit, textiel, gereedschappen en snuisterijen. In Afrika verhandelden ze deze goederen niet alleen voor goud en ivoor, maar ook voor mensen. Vaak kochten ze deze mensen van Afrikaanse verkopers. In totaal werden meer dan 600.000 mensen naar het Caribisch gebied vervoerd. Vanuit Suriname keerden de schepen terug naar Nederland, gevuld met kostbare producten. Ook in Oost-Indië was slavenarbeid aan de orde van de dag.

Het waren voornamelijk de gegoede burgers die het meest profiteerden van de goedkope slavenarbeid. Zij waren vaak zelf eigenaar van een plantage in 'De West' of bezaten aandelen in deze plantages. Ook handelaren, eigenaren van suiker- en katoenfabrieken, notarissen, administrateurs, portretschilders en cartografen verdienden goed aan de koloniën.

2023

Op 30 juni 2023 heeft het provinciebestuur van Utrecht excuses aangeboden voor het slavernijverleden van het provinciale bestuur. Een startschot voor het herdenkingsjaar van 1 juli 2023 tot en met 1 juli 2024. Dit jaar is specifiek gekozen omdat het dit jaar 150/160 jaar geleden is dat slavernij in Nederland verboden werd.

Er zijn in de provincie Utrecht verscheidene historische activiteiten te bezoeken en verhalen over dit verleden te lezen. Op deze webpagina vind je een overzicht. Wat kun je zoal bezoeken, lezen of beluisteren?

Inhoudsopgave

Op zoek naar iets specifieks? Gebruik dan deze inhoudsopgave:

Draden van het slavernijverleden

Historische activiteiten

Verhalen

Interviews

Podcasts

Andere initiatieven

Meer lezen

Wil je zelf een verhaal over het Utrechtse slavernijverleden met ons delen?

Neem dan eens contact met ons op via info@utrechtaltijd.nl

Draden van het slavernijverleden

Het project Draden van het Nederlandse Slavernijverleden brengt mensen samen en stimuleert het bewustzijn van de geschiedenis van de eigen leefomgeving. Instellingen in elke provincie werken nauw samen en geven opdracht aan een beeldend kunstenaar, vormgever of beeldmaker om een monumentaal en verhalend wandkleed te ontwerpen. Het wandkleed verbeeldt op artistieke wijze de provinciale geschiedenis van het slavernijverleden. Lokaal historisch onderzoek levert hiervoor de bouwstenen.

Landschap Erfgoed Utrecht hielp mee met het geven van historisch advies. Bekijk hier het ontwerp, gemaakt door Munir de Vries.

Historische Activiteiten

Veel erfgoedorganisaties zijn in 2023 extra bezig met het slavernijverleden van hun eigen, lokale omgeving. Dat leidt tot publicaties, lezingen, tentoonstellingen of ander soort activiteiten. Hieronder staan de actuele activiteiten van Utrechtse erfgoedinstellingen op een rijtje.

Terug naar het begin.

Verhalen

Het slavernijverleden van de provincie Utrecht kan verteld worden. Verhalen maken het verleden tastbaar. Verhalen laten het verleden herleven. Willen we het slavernijverleden van de provincie Utrecht kennen, dan moeten we de verhalen kennen.

Terug naar het begin.

Interviews

UtrechtAltijd interviewt mensen uit de Utrechtse erfgoedsector over de bijzondere projecten waar zij mee bezig zijn (geweest). Er blijken ook aanknopingspunten met slavernij en het koloniale verleden van Nederland te zijn.

Terug naar het begin.

Podcasts

Luister je liever? Ook dat kan! Over het Utrechtse slavernijverleden worden namelijk ook podcasts gemaakt. 

Luister bijvoorbeeld naar de podcast Volg de Utrechtse Sporen.

 

Andere initiatieven

- Mapping Slavery op de Utrechtse Heuvelrug, of van Utrecht stad.
- Keti Koti Pad in Amersfoort.
- Koloniale wandelingen in Doorn, Oudewater, De Bilt, Baarn en Amersfoort.
- Straatnamenwandeling in Utrecht.
- Slavernijonderzoek van de gemeente Utrecht.
- Slavernijonderzoek van gemeente De Bilt uitgevoerd door Online Museum De Bilt. Het boek is hier te koop.
- Inventarisatie van Utrechtse woningen met een slavernijverleden, door Oud-Utrecht.
- Onderzoek en inmiddels afgelopen tentoonstelling van Het Hernhuttershuis in Zeist, over de geschiedenis van het kerkgenootschap en de vroegere banden met slavernij. Voortzetting in nieuwe tentoonstelling "Suriname na 1873".

 

Meer lezen?

- Slavernij en de stad Utrecht, onder redactie van Nancy Jouwe, Matthijs Kuipers en Remco Raben, 2021.
- Oud-Utrecht nummer over slavernij, oktober 2021.
- Bijeenkomst 'Slavernijverleden Utrecht', februari 2022.
Plantage Vreeland in Suriname (2010) en Twee Schepen (2015), door Anton Cruysheer in de Vechtkroniek.
- Verscheidene artikelen op de website van Online Museum de Bilt.
- Artikel Sporen van de WIC in Loenen, Vechtkroniek nr. 55 (mei 2021).