Blunders van een Engelse graaf in de Tachtigjarige Oorlog

5 min

In Groenekan vond een detectorzoeker een munt uit 1586. De munt voert ons terug naar de Tachtigjarige Oorlog en hangt samen met de blunders van een Engelse graaf.

 

De munt uit de Tachtigjarige Oorlog toont op de voorzijde een borstbeeld van een persoon met een typische opstaande kraag, zoals ook wel bekend van 16de en 17de -eeuwse schilderijen. Op de keerzijde is een bundel van 7 pijlen te zien, die in de heraldiek staat voor de kracht die men gezamenlijk heeft. Eén pijl kan je namelijk gemakkelijk breken, een bundel pijlen is echter zo sterk dat dat niet lukt. De bundel pijlen verwijst sinds 1578 naar de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, die het opnamen tegen de Spaanse vijand: koning Philips II. Die ‘Nederlanden’ (provincies) waren sinds 1579 in de Unie van Utrecht verenigd.

Het geheime leger van de graaf van Leicester

Op die munt staat Robert Dudley afgebeeld, graaf van Leicester, die een groot deel van zijn leven vertrouweling en favoriet was van de Engelse koningin. Het scheelde niet veel of hij was zelfs met haar getrouwd. Twee jaar voordat de munt van Dudley werd geslagen werd Willem van Oranje vermoord. Hierop zochten de Staten Generaal steun bij de koningin van Engeland. Zij wilde de jonge Republiek wel beschermen tegen de Spaanse vijand maar weigerde een Nederlandse koningstitel. Toen de Spaanse huurlegers oprukten zond Elizabeth in december 1585 in het geheim een leger van 6.000 man de Noordzee over, onder leiding van de graaf van Leicester.

Briljante blunders

Op werkelijk alle fronten liep zijn komst als ‘landvoogd’ op een mislukking uit. In Utrecht wilde hij een landsbestuur opbouwen op basis van een sterke centrale macht. Dit werd echter door de provincies – die juist gewend waren aan hun autonomie, niet geaccepteerd. Toen hij in 1586 tijdelijk in Engeland verbleef, pleegden zijn officieren verraad te Zutphen en Deventer, waarbij de schansen aan de Spanjaarden werden overgedragen. Ook bleek hij een slecht militair leider, want in september 1586 verloor hij de Slag bij Warnsveld en daarnaast gingen verschillende steden voor de opstandelingen verloren.

Hij liet munten met zijn eigen beeltenis slaan (de nu gevonden munt!), maar óók dit kon op weinig enthousiasme rekenen en de geldhervorming mislukte.

Geldhervorming en exit Robert Dudley

Omdat de geldeconomie – waaronder het ontbreken van een gedeelde muntstandaard – in de provincies een rommeltje was, wilde Dudley een nieuwe standaard introduceren. Hij liet munten met zijn eigen beeltenis slaan (de nu gevonden munt!), maar óók dit kon op weinig enthousiasme rekenen en de geldhervorming mislukte. Toen tenslotte het gerucht ging dat hij op last van koningin Elizabeth vredesonderhandelingen met de Spaanse veldheer Parma wilde voeren, werd Dudley door landsadvocaat Johan van Oldenbarnevelt in 1587 het bevel over het leger ontnomen en gedwongen de Nederlanden te verlaten. De muntslag op zijn naam was dus maar van korte duur!

Geschreven door Anton Cruysheer Manager Erfgoed Landschap Erfgoed Utrecht Ontdek alle verhalen van deze schrijver

Aanvullende informatie

Ook iets gevonden?

Iedereen die een archeologische vondst doet, is wettelijk verplicht dit te melden. In Utrecht kan dit bij het Meldpunt Archeologie van Landschap Erfgoed Utrecht. Je helpt zo niet alleen mee de geschiedenis van de provincie in kaart te brengen, onze experts vertellen je bovendien graag meer over de achtergronden van je vondst.

Dit vind je misschien ook interessant