Brand in Huis Doorn!

5 min

De grootste rampen in de geschiedenis van Kastelen en Buitenplaatsen gaan vaak gepaard met vuur. Zeker in het verleden was de kans op brand vaak groot. Men kookte op open vuur, men warmde zich aan de open haard en in tijden van oorlog werd de vijand het vuur soms letterlijk aan de schenen gelegd. Er zijn vele verhalen bekend over historische huizen die in vlammen zijn opgegaan. Zo ook Huis Doorn.

De buitenplaats en woning van de Utrechtse bisschop werd vervolgens inderdaad platgebrand

In 1322 werd het Middeleeuwse Huis Doorn in de as gelegd door een grote brand. Deze brand was het gevolg van een ruzie tussen de nieuw gekozen bisschop van Utrecht, Jan van Diest,  en graaf Willem III van Holland. Deze twee machtige heren waren buren van elkaar en zij voerden een strijd om de macht in het grensgebied tussen het graafschap Holland en het Bisdom Utrecht. De graaf van Holland stuurde in 1322 een van zijn getrouwen, Arent van Boecop, er op uit om ‘des nyes ghecooren byscops Uthof ende woenighe tot Doern’ in brand te steken. De buitenplaats en woning van de Utrechtse bisschop werd vervolgens inderdaad platgebrand en het zou duren tot 1347 voordat Huis Doorn weer werd hersteld.

Brandpreventie

In de volgende eeuwen veranderde het vierkante middeleeuwse kasteel Doorn danig van uiterlijk. Het huidige aanzien van Huis Doorn dateert uit 1792. Gelukkig is er sinds 1322 geen sprake meer geweest van brand, maar latere bewoners waren er wel altijd bang voor. Er zijn bijzondere objecten en documenten bewaard gebleven die een inkijkje geven in de brandpreventie binnen de ex-keizerlijke huishouding van de eerste helft van de 20ste eeuw. De laatste Duitse keizer was bijvoorbeeld een groot liefhebber van nieuwe technische vindingen. Hij was dan ook de eerste persoon in Nederland die beschikte over een zeer moderne brandspuit met centrifugaalpomp. 

Blussen met de brandspuit van de keizer

Was er brand in Doorn of de omgeving van Doorn, bijvoorbeeld zoals in buurdorp Maarn in juni 1931, dan leende de keizer  als vanzelfsprekend zijn moderne brandspuit uit. Soms kreeg hij dan ook bedankbrief terug, waarin hij uitgebreid werd bedankt voor de inzet van de brandspuit. Deze bijzondere brandspuit is nu te zien in het Nationaal Brandweermuseum in Hellevoetsluits. Van één van de oudere brandspuiten van Huis Doorn en van de handbrandblussers zijn in het huisarchief van ex-keizer Wilhelm II, dat wordt bewaard in Het Utrechts Archief, zelfs ook nog gebruiksaanwijzingen te vinden!

Geschreven door Wendy Landewé Conservator Museum Huis Doorn

  • Periode Late Middeleeuwen (1000 - 1500), Moderne Tijd (1800 - 1945), Vroegmoderne Tijd (1500 - 1800)
  • Regio Regio Utrechtse Heuvelrug
  • Plaats Langbroekerweg 10, 3941 MT Doorn, Nederland
  • Categorie Buitenplaatsen en kastelen, Dagelijks leven, Bekende en onbekende personen, Oorlog en conflict
  • Organisaties Huis Doorn
  • Permalink https://www.utrechtaltijd.nl/24142