Romeinen en de Limes in Utrecht

Castellum Fletio: een Romeins fort in een modern jasje

4 min

Precies op de plek waar ooit de Romeinen vanuit een fort de Romeinse rijksgrens bewaakten, staat nu een moderne interpretatie van het Romeinse fort, genaamd Castellum Hoge Woerd. De naam Hoge Woerd duidt op een oude naam van een kunstmatige verhoging in het landschap, waarin zich de resten van een Romeins fort (castellum Fletio) bevinden. Een bijzondere ervaring helemaal wanneer u bedenkt dat de Romeinse resten van dit fort zich letterlijk onder uw voeten bevinden.

Het castellum Fletio was een Romeins fort dat gebouwd werd in de eerste eeuw na Chr. Het castellum komt voor op de Peutingerkaart, een Romeinse reiskaart. Lange tijd werd gedacht dat de naam Fletio een schijffout was en dat eigenlijk castellum Fectio (Fort Vechten) bedoeld werd. Dit blijkt achteraf niet waar te zijn omdat de afstanden op de Kaart van Peutinger anders niet meer kloppen. In het castellum leefden 480 Romeinse soldaten die voornamelijk bestonden uit auxillia (de hulptroepen). Het castellum begon als een legerplaats dat beschermd werd door een wal van aarde en een palissade. In de daarop volgende honderd jaar erna werd het castellum versterkt met een stenen muur en een stenen hoofdgebouw.

Buiten het fort langs de uitvalswegen ontwikkelt zich net zoals bij de meeste Romeinse forten een omvangrijke burgerlijke nederzetting (een zogenoemde vicus)

De civiele nederzetting

Buiten het fort langs de uitvalswegen ontwikkelt zich net zoals bij de meeste Romeinse forten een omvangrijke burgerlijke nederzetting (een zogenoemde vicus). Hier wonen niet alleen handelaren, ambachtslieden en kroegbazen, maar ook de vrouwen en kinderen die de soldaten er inofficieel op na houden. In de vicus staat eveneens het badhuis, dat op gezette tijden open is voor soldaten en de bewoners van de nederzetting. Enkele kilometers westwaarts van de nederzetting zijn tussen 1998 en 2003 resten van wegen, kades, wachttorens en twee vrachtschepen gevonden.

Na de Romeinse tijd

In de vierde eeuw lijkt het castellum opnieuw bezet geweest door Romeinse huurlingen. Tussen ca. 500 en 700 herbergt de oude versterking waarschijnlijk krijgergroepen die nauwe banden onderhielden met Frankische machtscentra in het zuiden. In de veertiende eeuw speelt de Hoge Woerd als strategische verhoging enkele malen een rol in de oorlogen tussen de bisschop van Utrecht en de graaf van Holland. Vanaf de zestiende eeuw staat het terrein bekend als vindplaats van Romeinse oudheden. Sinds 1940 hebben opgravingen geleidelijk de ligging van de Romeinse nederzetting opgehelderd.

Aanvullende informatie