Castellum Levefanum: een Romeinse legerbasis onder water
Levefanum is één van de Romeinse grensforten (castellum) langs de noordgrens van het Romeinse Rijk, de limes. Tot in de jaren 70 van de vorige eeuw kan niet met zekerheid vastgesteld worden waar castellum Levefanum lag. En deze discussie bestaat nu nog steeds.
Tijdens zandwinning bij de plaats Rijswijk komt bij het baggeren een groot aantal Romeinse militaire voorwerpen naar boven: helmen, bouwmaterialen en aardewerk. Hoewel grote delen van de nederzetting verzwolgen zijn door de rivier wordt castellum Levefanum gekoppeld aan deze plek.
Op de Peutingerkaart ‘Tabula Peutingeriana’ (een oude Romeinse reiskaart) wordt een plaats bij Wijk bij Duurstede genoemd met de naam 'Levefano', het fort tussen Fletione (Vleuten of Vechten) en Carvone (Kesteren). Deze naam wordt tegenwoordig gekoppeld aan de archeologische vondsten en opgravingen bij Rijswijk: hier zou het castellum Lefevanum gelegen moeten hebben. Sommigen denken dat de naam een verschrijving is voor Haevae Fanum, heiligdom van Haeva, een Germaanse godin (van het huwelijk). Lag er in de omgeving van het fort een tempel die aan haar gewijd was?
