Utrecht Altijd - Home
Adriaan de Lelie, Egbert van Drielst / collectie Rijksmuseum - 1795
CC0

Generaal Daendels neemt afscheid van luitenant-kolonel Krayenhoff

Het Franse leger, dat op verzoek van de patriotten Nederland was binnengedrongen, was al opgerukt tot Utrecht toen Daendels, generaal in Franse dienst, Krayenhoff naar Amsterdam stuurde. Hij moest er het stadsbestuur vragen af te treden, zodat nog vóór de komst van de Fransen een nieuw –patriots –bewind zou worden geïnstalleerd. Nog diezelfde avond, 18 januari 1795, vond in Amsterdam de machts-wisseling plaats.

Adriaan de Lelie, Egbert van Drielst / collectie Rijksmuseum - 1795
CC0
Bron foto http://hdl.handle.net/10934/RM0001.COLLECT.7676

De bezetting van onze Republiek in 1795

..ook voor Utrecht een spannende tijd

Verhalen van Utrecht
Utrechters in oorlog en vrede

De Bataafse Republiek en haar revolutie

4 min
18-07-2014

Tot grote vreugde van de patriotten - de tegenstanders van stadhouder Willem V - wordt onze Republiek in 1795 door Frankrijk bezet. De patriotten roepen vervolgens de Bataafse Revolutie uit en Willem V vlucht naar Engeland.

Wanneer de Fransen in de Republiek de macht overnemen, vlucht stadhouder Willem V naar Engeland. De patriotten ontvangen de Fransen met open armen en richten in veel plaatsen, vrijheidsbomen op. Dansend om de vrijheidsboom vieren de patriotten de geslaagde omwenteling. Zij willen afrekenen met het orangistische verleden, waarin de stadhouder en zijn regentenbestuur het voor het zeggen hadden en vriendjespolitiek de boventoon voerde. De nieuwe idealen luiden nu: vrijheid, gelijkheid en broederschap. Zittende bestuurders worden ontslagen en oranjegezinde kranten verboden.

De Bataafse Republiek wordt een speelbal in handen van Frankrijk.

Problemen

Op de Utrechtse Neude verrijst in 1798 een standbeeld van de vrijheidsmaagd, symbool voor de vrije Bataafse Republiek als eenheidsstaat. De vrijheidsmaagd is te vergelijken met het Franse nationale symbool Marianne. Na verloop van tijd ontstaan er echter binnen het revolutionaire kamp steeds scherpere tegenstellingen tussen de radicalen en de gematigden. De radicalen willen hard optreden tegen alles wat met de oude orde te maken heeft. Zo vernielt een groep onder leiding van Jan van Lidt de Jeude in de Domkerk te Utrecht aristocratische symbolen, waarbij ook de graven niet met rust worden gelaten.

Einde van de revolutie

De radicalisering gaat ook de Fransen te ver. Zij willen vooral rust en orde in de nieuwe gebieden. Bovendien is in 1799 in Frankrijk Napoleon aan de macht gekomen, waardoor de Franse koers is gewijzigd. Ook daar worden veel revolutionaire vernieuwingen teruggedraaid. De Fransen maken in 1801 een einde aan de Bataafse Revolutie door een staatsgreep te steunen. Aanhangers van de stadhouder mogen weer meedoen aan het openbare leven. De Bataafse Republiek wordt een speelbal in handen van Frankrijk. Franse militairen gedragen zich steeds meer als bezetters en maken hier de dienst uit. Tussen Driebergen en Zeist leggen zij een groot legerkamp aan.

Aanvullende informatie

Dit vind je misschien ook interessant

De Pyramide van Austerlitz De Pyramide van Austerlitz 4 min