Utrechtse kastelen en buitenplaatsen

De exotische inrichting van Slot Zuylen

4 min

Ivoren kandelaars, zijden spreien, kokosnoten met zilverbeslag. Aziatische pracht en praal was ruim aanwezig in het interieur van Slot Zuylen, het zomerhuis van Hendrik Jacob van Tuyll van Serooskerken en zijn gezin. Hoe kwamen deze exotische voorwerpen terecht in Utrecht?

Azië in huis stond voor status, rijkdom en kennis van de wereld. Na de oprichting van de VOC in 1602 nam de import uit Azië een vlucht. Exotische kunst- en gebruiksvoorwerpen, specerijen en grondstoffen uit China, Japan en Indonesië vonden in grote hoeveelheden hun weg naar woonhuizen in het Westen. Er ontstond een voorliefde voor bijzondere materialen als porselein, lakwerk, ebbenhout, ivoor en zijde. Onder de westerse gegoede burgerij en aristocratie stond het voor goede smaak.

Status en rijkdom

Het is dan ook niet verwonderlijk dat de Aziatische pracht en praal niet voorbijging aan de 17e-eeuwse bewoners van Slot Zuylen. Azië had een prominente plek in de inrichting van het slot in die tijd. In de slaapkamer van Hendrik Jacob van Tuyll van Serooskerken stond onder meer een schrijftafeltje met flesjes Oost-Indische olie, een klein Indisch tafeltje, een Japanse wandelstok met zilveren knop en er hingen Japonse rokken (een soort comfortabele kimono’s).

Met de inrichting toonden de bewoners hun vooraanstaande maatschappelijke positie. Dat liet de familie Van Tuyll van Serooskerken bijvoorbeeld graag zien in het theekamertje met een uitbundige verzameling exotische voorwerpen. Daarin stond veel porselein, zoals thee-, koffie- en chocoladekopjes, schoteltjes en bloempotten, 123 stuks in totaal, zowel Chinees als Europees. Verder was het kamertje aangekleed met Chinese beeldjes, een parasol, twee Oost-Indische schilderijtjes, verlakte theedozen, kokosnoten met zilverbeslag, een Oosterse pijl-en-boog, een vergulde Oost-Indische doos, een parelmoeren bakje, ivoren kandelaars en nog meer ivoor.

In het theekamertje stond veel porselein, zoals thee-, koffie- en chocoladekopjes, schoteltjes en bloempotten, 123 stuks in totaal, zowel Chinees als Europees.

Koffie en thee

Het theekamertje maakt deel uit van de aanbouwsels die in de 16e eeuw tegen de achterzijde van het slot zijn aangebracht. De ruimte heeft een kruisgewelf, dat rond 1670 door Jacob Müller werd beschilderd met engeltjes, waarvan sommige wapenschilden vasthouden. Het zijn de familiewapens van Hendrik Jacob van Tuyll van Serooskerken en Anna Elisabeth van Reede, die de opdracht tot de schildering gaven toen zij in het kasteel kwamen wonen. Deze kamer was speciaal ingericht om thee te drinken, toen nog een kostbare en exotische drank.

In de tweede helft van de 17e eeuw verspreidde het drinken van thee, koffie en chocola zich door Europa. Het was een ontspannend maar voornaam en beschaafd huiselijk ritueel. Het Aziatische porselein dat ter decoratie werd gebruikt kreeg daarmee ook een praktische functie. De dure drank werd geserveerd in kostbare kopjes, die ook nog eens hittevast en vederlicht waren. Deze intieme en luxe theekamer getuigde van de voorname leefstijl op Slot Zuylen.

De inrichting van het buitenverblijf van de familie Van Tuyll van Serooskerken, en vooral die van het theekamertje, paste bij de heersende mode. Die werd vooral bepaald door de interieurontwikkelingen aan het hof. Slot Zuylen is niet uniek wat betreft de aanwezigheid van Azië, ook in andere huizen en buitenplaatsen in de Vechtstreek en daarbuiten leukte Aziatische schoonheid het Hollandse interieur op.

 

Meer weten over de Utrechtse buitenplaatsen?

Kijk dan eens op www.utrechtsebuitenplaatsen.nl!

Aanvullende informatie