De grafheuvels bij kasteel Drakenstein

4 min

Grafheuvels zijn opvallende archeologische restanten die vandaag de dag nog zichtbaar zijn in het landschap. In Utrecht zijn veel grafheuvels te vinden, zoals op de Utrechtse Heuvelrug, in Elst, en in Lage Vuursche. Daar zijn maar liefst dertien grafheuvels bekend, waarvan zes vlakbij kasteel Drakenstein. Dit kasteel ken je waarschijnlijk als de plek waar prinses Beatrix woont, maar voor archeologen is het om een andere reden bekend. Drakenstein is namelijk de naam die gegeven is aan een type aardewerk dat in de omgeving van Lage Vuursche veel is gevonden.

De grafheuvels in Utrecht zijn hoge heuvels in het landschap die dienden als grafmarkeringen. Zo konden de nabestaanden van de overledenen de plek makkelijk terugvinden om giften te brengen of om andere overledenen bij te leggen. Ook werden er rituelen bij het graf uitgevoerd om de naasten te herdenken. Grafheuvels werden dus langere tijd gebruikt en bezocht. Ze dateren vaak uit het Laat-Neolithicum en de bronstijd (tussen 2580 en 800 voor Chr.).

Drakenstein-aardewerk

Veel van de grafheuvels in Utrecht zijn onderzocht door archeologen. Zo zijn rond 1920-1930 drie van de zes heuvels bij kasteel Drakenstein onderzocht door de bekende archeoloog Van Giffen. Er zijn meerdere vondsten gedaan bij het onderzoek van de grafheuvels. In één van die heuvels vond men een bronzen dolk en een aardewerkscherf. Een apart type dat bekend werd als Drakenstein-aardewerk. Dit type aardewerk kwam in de bronstijd veel voor in Utrecht. Het was in gebruik tussen 1800 en 1100 voor Christus. De potten van dit type aardewerk waren vaak wat grover en gemaakt in de vorm van een ton. Ze waren versierd met simpele decoraties die gemaakt werden door de nagels in de natte klei te drukken. Naar alle waarschijnlijkheid werden de aardewerkpotten gebruikt voor opslag.

Het Drakenstein-aardewerk is ook nog op andere plekken in Utrecht gevonden. In het Zuilensteinsche bos liggen zes grafheuvels bij elkaar. In de grootste van de zes grafheuvels, de Zuilensteinsche Kop, zijn crematieresten gevonden die omringd waren met zes scherven van Drakenstein-aardewerk. Een ander voorbeeld is de Galgenberg in Elst. Aan de Bosweg bevinden zich drie grafheuvels en ook daar is in één van deze heuvels een scherf van Drakenstein-aardewerk gevonden.

Wil je zelf de grafheuvels bekijken? Wandelroute de Stulp leidt je door boswachterij De Vuursche op de Utrechtse Heuvelrug, rond kasteel Drakenstein, en langs meerdere grafheuvels.

Hoogtekaarten

De hoogtekaarten uit dit verhaal komen uit het citizen science project 'Erfgoed Gezocht'. Via de www.erfgoedgezocht.nl speurden mensen via hoogtekaarten mee naar archeolgisch erfgoed als grafheuvels en Celtic Fields. Een recordaantal hoogtekaarten zijn in korte tijd onderzocht. Erfgoed Gezocht is een project van Landschap Erfgoed Utrecht en de Universiteit Leiden.

Bronnen

Koopman, S., 2016. Een overzicht van de Gooise en Baarnse grafheuvels. Archeologica Naerdincklant 2, 22-34

Utrechtse Heuvelrug op de kaart. (z.d.). Grafheuvel Galgenberg II, via www.heuvelrugopdekaart.nl/archeologie/bronstijd/grafheuvel-galgenberg-ii/pointofinterest/detail

Utrechtse Heuvelrug op de kaart. (z.d.). Grafheuvel Zuilensteinsche Kop I, via www.heuvelrugopdekaart.nl /archeologie/bronstijd/grafheuvel-zuilensteinsche-kop-i/pointofinterest/detail

Utrechtse Heuvelrug op de kaart. (z.d.). Grafheuvel Galgenberg, via www.heuvelrugopdekaart.nl/archeologie/bronstijd/grafheuvel-galgenberg/pointofinterest/detail– 

 

Geschreven door Lisette Verhoeven Universiteit Leiden