De Oudewaterse Moord

Brandende hoepels

Heel vroeg in de ochtend van zondag 7 augustus stuurde de Spaanse legercommandant een verzoek om overgave. Het stadsbestuur kon het niet eens worden. Eigenlijk wisten ze wel dat de stad verloren was, maar er waren toch burgers en soldaten die wilden vechten. Het ultimatum van 12 uur verstreek zonder dat de Spaanse commandant iets had gehoord. Hij liet de bres weer open schieten. Met bundels hennep dempten de Spanjaarden de gracht, en zo konden ze de stad binnen trekken.

Maar dat ging niet zomaar. Er werd gevochten bij de bres. De burgers van Oudewater lieten eerst de mijn afgaan. En toen verdedigden ze hun stad met alles wat ze hadden. Wapens, maar ook vaten met pek en hete olie. Eén vrouw gooide zelfs brandende hoepels om de soldaten heen.

Gruweltocht

De Spaanse soldaten zagen hun kameraden verbranden. Ze zagen dat vrouwen en kinderen meevochten en ze besloten deze ketters eens een lesje te leren. Vechtend en moordend trokken de Spanjaarden vervolgens door de stad. Het werd een ware gruweltocht. Een vrouw werd in stukken gehakt op de visbanken. Een zwangere vrouw werd in de deuropening van haar huis opgehangen en haar buik werd opengesneden. Een non werd de neus afgesneden.

In sommige huizen hadden zich groepen burgers verscholen. Als de soldaten daar binnenkwamen, staken ze in het wilde weg op die groep in. Maar er waren ook burgers die zich wisten te verstoppen, bijvoorbeeld in het riool dat op een aantal plaatsen open was. Sommige mannen deden alsof ze bij de soldaten hoorden en liepen met een zak spullen door het legerkamp. Zo leken ze op plunderende soldaten - uniformen waren er immers nog niet.

Ongeveer een derde van de inwoners van Oudewater is in 1575 bij de gevechten gestorven of bij de inname vermoord. Onder de overlevenden waren veel gewonden die gehandicapt bleven. De inname van Oudewater door de Spanjaarden is bekend geworden als de Oudewaterse Moord.