Geschiedenis van de chemische industrie van Utrecht

Overigens waren in het verleden meer wasmiddelenfabrikanten gevestigd in de provincie Utrecht. Zo was er De Duif, de zeepfabriek van ondernemer Chr. Pleines die in 1902 verhuisde van Amersfoort naar Den Dolder. De plek is nu deel van de Remia-fabriek.

Nieuw industrieterrein

In 1893 begon ook de firma L. van der Hoorn een chemische fabriek aan de Jutphaseweg in Utrecht. Dit bedrijf specialiseerde zich in het vertinnen en galvaniseren van metaal. Bij de groei van het bedrijf werd uitgeweken naar het nieuw industrieterrein Oudenrijn bij De Meern. In 1960 ging het bedrijf door als vestiging van Harshaw Chemie, en nog weer later als Engelhard De Meern. Het is nu onderdeel van chemieconcern BASF Catalysts, fabrikant van onder andere katalysatoren voor de chemische en auto-industrie.

Kunstmest en buskruit

In 1914 verrees in de weilanden bij Hoograven in Jutphaas de N.V. Chemische Fabriek v/h Dr. F.C. Stoop. Die fabriek vervaardigde kalisalpeter en kaliumchloraat zodat er uiteindelijk kunstmest kon worden geproduceerd. Maar kalisalpeter was ook ingrediënt voor buskruit en kaliumchloraat werd bovendien gebruikt voor de ontsteking van datzelfde buskruit. In opdracht van het Ministerie van Oorlog werden die materialen dan ook geleverd. Vaten van 50 tot 250 kilo kalisalpeter gingen per boot over de Vaartsche Rijn en verder. In 1932 kwam de fabriek in liquidatie en draadfabriek Neerlandia nam de fabrieksgebouwen over. Diverse gebouwen en een schoorsteen herinneren nog aan het verleden van die plek.

Spoorzoeken in Amersfoort

De opstallen van blekerij Eemzicht in Amersfoort werden in 1919 gekocht door de firma Dalton, die er na een grondige verbouwing een fabriek voor essences en chemische producten vestigde. De fabriek werd twee jaar later, in 1929, alweer gekocht door Unilever en ging onder de naam Viruly op in diens zeepfabrieken. In 2002 sloot eigenaar Rohm en Haas de deuren van de toen al jaren als lijmfabriek functionerende gebouwen. De schoorsteen van Rohm en Maas voorkomt dat de industriële geschiedenis van de Eem in Amersfoort wordt vergeten. Overigens zijn er ook nog diverse andere sporen van de Amersfoortse industrie van weleer terug te vinden, zoals de oude Prodent-fabriek, het pakhuis d' Eersteling en de al in 1881 opgerichte stoomluciferfabriek De Eem met schoorsteen.