De strijd om Amelisweerd

De ontdekking van de plannen

Toch waren het burgers die in opstand kwamen tegen deze weg als de plannen ruim tien jaar later, in het voorjaar van 1971, bekend werden. De plannen voor deze achtbaansweg dwars door Amelisweerd werden bij toeval ontdekt door student planologie Jaap Pontier. Hij richtte met een groep mensen de Werkgroep Amelisweerd op. Door onderzoek en opties voor alternatieve tracés te overhandigen, probeerde deze groep de schade aan het bos te beperken. De werkgroep wist ook de weg naar de Tweede Kamer te vinden. Vers Utrechts raadslid Van Willigenburg was ook lid van de werkgroep en schreef de minister van Verkeer en Waterstaat met het verzoek om de werkzaamheden op te schorten en pleitte voor inspraak voor burgers. De minister reageerde positief, Rijkswaterstaat in eerste instantie niet. Het was te laat om de plannen aan te passen, vond de organisatie.

De alternatieven voor de loop

Toch kwam Rijkswaterstaat met een alternatief plan. De weg zou westelijker en verdiept aangelegd worden ter hoogte van het bos. Toen bekend werd dat hiervoor een bredere strook bomen gekapt moest worden, laaiden de protesten weer op. De werkgroep, nu verenigd in de Vereniging Vrienden van Amelisweerd, overhandigde wederom een onderzoeksrapport en bezwaarschriften. Ook startte de vereniging rechtszaken en organiseerde ze in oktober 1978 een demonstratie. Daar kwam ruim 3000 man op af. 

De opstand tegen de kap

Het verzet riep de vraag op of die weg er wel moest komen. Een terugkerend discussiepunt in zowel de gemeentelijke als landelijke politiek. Uiteindelijk besluit de gemeente de kapvergunning toch te verlenen, ondanks dat ze tegen was. In november 1982 moest het gaan gebeuren, Rijkswaterstaat wilde aan het werk. 

De tegenstanders bleven ondertussen doorgaan met hun acties. De Vrienden van Amelisweerd demonstreerden, bouwden een boomhuttenkamp en bezetten het bos. Met man en macht verzette men zich tegen de kap. De strijd werd feller naarmate de startdatum van de kapwerkzaamheden dichterbij kwam. De politie ontruimde het bos tweemaal. Maar telkens werd het kamp weer opgebouwd. 

De acties en de opening

Op 25 september 1982 stonden actievoerders in de rechtszaal voor een kort geding tegen de kap. Ondertussen werd het bos weer bezet. De minister besloot daarop direct de kap te vervroegen om de orde te handhaven; die dag werd Amelisweerd door de Mobiele Eenheid en het leger ontruimd. Gelijktijdig kwamen bulldozers de eerste stukken platwalsen. In Utrecht bleef het onrustig, in de avond waren er demonstraties die uitliepen op gevechten.

De acties hebben de aanleg van de A27 bij Amelisweerd niet kunnen voorkomen, wel werd het tracé verlegd en de kapbreedte van de groenstrook versmald van 175 naar 55 meter. En sinds 1986 kan men over de A27 bij Amelisweerd rijden. 

Anno 2020 dreigt opnieuw groen te moeten wijken voor de verbreding van de A27. De actiegroep Vrienden van Amelisweerd bestaat nog steeds om het gebied te beschermen bij uitbreidings- of verbredingsplannen van de rijksweg.

Bronnen 

Buiter, H. (2006, 27 oktober) De strijd rond een stadsbos. 25 jaar na de slag bij Amelisweerd. 

Entoen.nu. De slag om Amelisweerd. Geraadpleegd van: www.entoen.nu

Utrechtsch Nieuwsblad (1961, 18 mei). Kritiek op aanleg van rijksweg door landgoed Amelisweerd (p 7). Geraadpleegd via Het Utrechts Archief 

Vrienden van Amelisweerd. Amelisweerd en de A27. Geraadpleegd van: www.vriendenvanamelisweerd.nl