Droge voeten in de Hoekerpolder
‘Goh, wat staat hier nou voor molen?’, vraagt een enkele passant zich af die langs de Hoekermolen rijdt. De oorspronkelijke vijzel, de waterschroef, die tegenover de molen op blokken ligt, getuigt van zijn functie: het is een poldermolen die voor droge akkers zorgt in de Hoekerpolder bij Vreeland. Althans, dat deed hij en dat zou hij nog prima kunnen.
Deze molen aan de Nigtevechtseweg bij Vreeland ligt aan een slingerende dijk tussen Nigtevecht en Vreeland aan de Vecht waar hij op afwatert. Hij draagt de naam Hoekermolen en werd vernoemd naar zijn werkplek: de Hoekerpolder. Al sinds 1599 staat hier een molen. Toen deze afbrandde in de nacht van 15 op 16 juli in 1873 na een blikseminslag, werd de huidige molen gebouwd op precies dezelfde plek. Die ‘nieuwe’ molen had overigens al dienst gedaan als Amsterdamse industriemolen, maar is daar uit elkaar gehaald en verhuisd naar de Nigtevechtseweg. In de houten balken, het raamwerk van de molen, zijn nummers gebeiteld zodat de herbouw-puzzel makkelijk(er) gelegd kon worden. De molen kreeg toen ook een vijzel om water te kunnen verplaatsen.
Van wind naar mechanisatie
De Hoekermolen is een achtkantige molen van het type grondzeiler en heeft tot 1959 de Hoekerpolder bemaald. Met een vermogen van zo’n 900 liter water per seconde doet hij niet onder voor de kracht van elektrische gemalen. De mechanisatie heeft rond de jaren ’50 veel functies overgenomen, zo ook die van vele molens. In geval van nood kan de Hoekermolen die functie overigens weer overnemen. Hij wordt in stand gehouden, zoals dat heet. Bij de restauratie in 2005 is daar rekening mee gehouden. Zo is bijvoorbeeld het waterpeil van de polder de afgelopen 150 jaar zo’n 40 centimeter gezakt, waardoor de schoepen van de vijzel lucht hapten. Daarom is een langere vijzel gemonteerd, die wél weer water op kan scheppen. De vijzel die gewerkt heeft van 1874 tot 2005 ligt op blokken in het gras tegenover de molen. Het is één van de twee overgebleven houten vijzels in Nederland. De huidige is van ijzer.
