Een Chinees theepotje uit de Gouden Eeuw
In een afvalkelder van een afgebrande boerderij in Maarssen vonden archeologie-vrijwilligers tussen eeuwenoude scherven ook delen van een klein Chinees theepotje van terracotta. Na wat puzzelwerk bleek deze bijna compleet. Maar er bleven genoeg vragen over, onder meer over de inscriptie op de onderkant én over de afmeting van het theepotje. Daarover vertelt archeoloog Alexander van de Bunt ons meer in deze aflevering van Vondst van de Schervendokter.
Allereerst valt op hoe klein het theepotje eigenlijk is. Hier kan je toch niet meer dan één kopje thee in zetten? Schijn bedriegt. In het oude China werd vaak hele sterke thee gezet. Men schonk een beetje thee in een kopje en vulde dat vervolgens aan met kokend water. De thee werd het liefst gezet in ongeglazuurde potjes, zodat de oliën en smaakaroma’s uit de thee in het steen trokken. Hierdoor kon je zelfs na verloop van tijd een heerlijke thee maken door simpelweg kokend water in de pot te gieten. Waarom deze theepotjes van terracotta gemaakt zijn? Het materiaal geleid warmte slecht waardoor de thee goed warm blijft.
Land van rituelen
Voordat men thee kon schenken uit zo’n potje onderging het een serie aan handelingen. Eerst werd het theepotje ruim een uur voorgekookt in water. Daarna liet men deze afkoelen, soms met tofu om de kleiluchtjes te verdringen. Daarna lag de pot nog een uur in de soort thee waarvoor het potje gebruikt ging worden. En nadat het theepotje was afgekoeld, afgespoeld en afgedroogd, moest deze nog drie dagen nadrogen. Daarna kon het dekseltje erop en kon het theepotje gebruikt worden.
Thee is nu niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Het gebruik is ervan in de loop van de 17de eeuw komen overwaaien uit Batavia, waar VOC-medewerkers vaak theedronken en het meebrachten naar Nederland. De terracotta theepotjes kwamen met theezendingen mee naar Nederland. Tegenwoordig worden dit soort theepotjes nog steeds in de buurt van Yixing gemaakt. Vanaf het einde van de 17de eeuw werden ze ook door verschillende pottenbakkers nagemaakt in Europa, waaronder in Nederland.