Een dorpsgezicht in Utrecht: de Croesestraat
‘Als iemand Croeselaan (met de nadruk op Croese) zegt, dan is het geen Utrechter, want die legt de klemtoon op de laatste lettergreep’. De Croeselaan, wereldberoemd door RAF terroristen (1977), de demonstraties tegen de paus in 1985, de Giro en de Tour de France, loopt van de Jaarbeurs tot de Vondellaan en gaat daar verder als Croesestraat. Deze komt uit op de Jutfaseweg. Eén rechte weg van de Leidse Vaart tot de Vaartse Rijn, dwars door de Dichterswijk en Rivierenwijk. Maar met een naam die niet naar een rivier of dichter verwijst. Een verhaal over een laan en een stukje dorp in de grote stad. Te danken aan een val van de trap…
De Croeselaan was vroeger de weg naast de Blekersgracht. De weg heeft diverse namen gehad, zoals Filosofenlaan, Eindeloos pad, Geldeloze Pad en Stadslaan, maar uiteindelijk werd het toch Croeselaan, naar de steenbakkersfamilie Croes. Deze vestigde zich in de 18de eeuw op buitenplaats Groenendaal, niet ver van de huidige Jaarbeurs. De pannenbakkerij en enkele arbeiderswoningen hoorden bij de buitenplaats. Toen de steenfabriek verdween kwam bierbrouwerij ‘De Kroes’ (later ‘De Krans’) er van 1868 tot 1942 voor in de plaats. Nadat de Blekersgracht in 1931 was gedempt, werd de Croeselaan een mooie laan met een dubbele rij bomen.
De weg die later Croesestraat werd, was al in 1879 ingetekend in het ‘100-stratenplan’. Een plan van de gemeente om meer grip op de stadsuitbreidingen te krijgen door daarin de breedte en richting van de straten vast te leggen. Het gedeelte straat van de Jutfaseweg tot aan de Amaliadwarsstraat kreeg pas op 14 september 1903 de naam Croesestraat, in 1912 kreeg het deel tot de Croeselaan ook deze naam.
