Hendrik van Brederode, de Grote Geus uit Vianen
Eén van de belangrijkste episodes in de vaderlandse geschiedenis - zo niet dé belangrijkste - speelt zich af tussen 1558 en 1568, onder leiding van Hendrik van Brederode, heer van Vianen. In die periode komt Van Brederode samen met Willem van Oranje in opstand tegen het Spaanse bestuur. Op zijn kasteel Batestein ontstaat het Eedverbond der Edelen en komt het Smeekschrift der Edelen tot stand, dat Van Brederode samen met zo'n 200 edelen op 5 april 1566 aanbiedt aan de landvoogdes Margaretha van Parma.
De optocht van de edelen wordt door de hofhouding van Margaretha als wonderlijk ervaren. Voorop loopt een eenvoudige, mank lopende edelman. Een opmerking van Karel van Berlaymont, een adviseur van Margaretha, zou verstrekkende gevolgen hebben. ‘N'ayez pas peur, Madame, ce ne sont que des gueux’, zegt hij, wat zoveel betekent als ‘Vrees niet, mevrouw, het zijn maar bedelaars’.
