Eerste Wereldoorlog

Het Belgenmonument van Amersfoort

4 min

17-11-2015

Het is het grootste overblijfsel van de Eerste Wereldoorlog in Nederland. Het Belgenmonument op de Amersfoortse berg. In 2016 is het honderd jaar geleden dat een plan werd gemaakt voor de bouw van het monument. Belgische hoogwaardigheidsbekleders stelden in 1916 voor om een gedenkteken te bouwen als dank aan het Nederlandse volk. Voor het ontwerp werd de modernistische Belgische architect Huib Hoste ingeschakeld.

Het monument werd gebouwd door in Nederland geïnterneerde Belgische militairen. In oktober 1914 waren zij de grens gepasseerd, op de vlucht voor het Duitse leger. In het neutrale Nederland werden ze ontwapend. Daarna werden ze vastgezet in interneringskampen bij Zeist en Harderwijk. Om de militairen bezig te houden werden door de Belgen zogenaamde Werkscholen opgericht. Zo konden ze tijdens hun internering een vak leren, als metselaar bijvoorbeeld. Bij de bouw van het uit bakstenen opgetrokken monument kwam dat van pas.

Moderne architectuur

Architect Huib Hoste was in 1914 naar Nederland gevlucht. Tijdens de oorlog verdiepte hij zich in de Nederlandse architectuur. Hij was zeer geïnteresseerd in het werk van moderne architecten als Berlage en De Bazel. Uit het decoratieve gebruik van bakstenen blijkt dat hij zich liet inspireren door de Amsterdamse school. De tuin rond het monument werd ontworpen door zijn Belgische geestverwant Louis van der Swaelmen. Deze liet zijn rechthoekige tuinontwerp aansluiten aan op de vorm van het monument.

Symboliek

Het monument was symbolisch bedoeld. De symmetrische opbouw met een middendeel en twee zijgedeelten moest evenwicht uitstralen. Als tegenwicht voor de chaos van de oorlog. De donkere indruk van het geheel paste bij het lijden van de Belgische bevolking tijdens de oorlog. Dat werd ook verbeeld in de reliëfs van beeldhouwer Hildo Krop op de muur aan de westkant van het monument. Op het monument zelf bevinden zich reliëfs van François Gros, die de herrijzenis van België door de arbeid uitdrukken.

Restauratie

Het Belgenmonument werd op de top van de Amersfoortse berg gebouwd, zodat het van veraf zichtbaar was. Tegenwoordig gaat het schuil achter het omringende geboomte. Met steun van de provincie laat de gemeente het monument en de tuin restaureren. Zodat we in 2016 met gepaste eerbied kunnen terugkijken op 100 jaar Belgenmonument.

Op Geschiedenislokaal Utrecht WO1 staan voor het voortgezet onderwijs historische bronnen en opdrachten over Belgische vluchtelingen tijdens de Eerste Wereldoorlog