Het Spaanse Beleg van Oudewater

4 min

In 1572 had Oudewater de kant van Prins Willem van Oranje gekozen. Dat namen de Spanjaarden de stad niet in dank af. Oudewater zou zijn straf niet ontlopen. Het kwam tot een beleg van de stad.

In de jaren die volgden, waren al veel opstandige steden in opdracht van de Spaanse koning gestraft. Zo werd Naarden helemaal uitgemoord. Ook rond Oudewater was het onrustig. Muitende soldaten en roversbendes trokken door het land. De boeren in Oudewater durfden hun koeien niet te laten grazen in de weilanden rond de stad. Er brak een dijk door en het land stond maandenlang onder water, waardoor de boeren een jaar lang geen hennep konden verbouwen om touw van te maken.

Boter, kaas en wapens

Het stadsbestuur van Oudewater kocht wapens en kogels voor de musketten. Boter en kaas mochten niet aan andere steden verkocht worden, want er moest voldoende voedsel in Oudewater blijven voor het geval de stad zou worden belegerd. Maar meer huursoldaten toelaten die stad konden verdedigen, dat ging te ver. Eén compagnie van die dronkenlappen moest maar voldoende zijn. En de hennep, die haalden ze zeker niet van het land! De burgers van Oudewater waren touwslagers en daar hadden ze die hennep voor nodig.

Belegering

In de vroege ochtend van 19 juli 1575 ging een vader uit Oudewater met zijn zoon vissen. Ze liepen de Damweg op en zagen in de verte een grote stofwolk. Het leger van de Spanjaarden naderde de stad! Ze renden terug en waarschuwden het stadsbestuur. De poorten werden gesloten, gebouwen buiten de stad werden snel gesloopt. Die eerste dag werd gevochten om het fort bij de Rolaf. Het fort werd ingenomen door de Spanjaarden. Ze bouwden daar een brug over de Hollandsche IJssel en toen was het wachten op de kanonnen.

Ondertussen omsingelde het Spaanse leger de stad. Het stadsbestuur had nog net op tijd boodschappers naar Gouda kunnen sturen met een brief voor de Prins van Oranje. Ze vroegen om huursoldaten en om de dijk door te steken zodat de Spanjaarden in de modder zouden zakken. Toen de boodschappers in Gouda aankwamen, gaven ze een lichtsignaal vanaf de toren van de Sint Janskerk. Dat zagen ze in Oudewater op de toren van de Sint Michaëlskerk. Nu zou er hulp komen!

Spaanse kanonnen

In de tussentijd haalde een groepje protestantse burgers de Sint Michaëlskerk leeg. Met de beelden, de priestergewaden, de kandelaars en de kruisen hielden ze een spotprocessie over de muren van Oudewater. De katholieke Spanjaarden keken hun ogen uit naar die ketters. Maar het ergste was: de Prins van Oranje had geen geld om huursoldaten te sturen. En omdat het zomer was, hielp het niet om de dijken door te steken, want er was niet genoeg water in de rivier. Er kwam dus helemaal geen hulp. Maar de Spaanse kanonnen, die kwamen wel…​

Hoe dit afliep? Lees ook het verhaal De Oudewaterse Moord.

Geschreven door Nettie Stoppelenburg Vakspecialist, historica en schrijver. Ontdek alle verhalen van deze schrijver

Aanvullende informatie