Utrechtse kastelen en buitenplaatsen

Huis Sparrendaal te Driebergen

5 min

In navolging van de Amsterdamse kooplieden die in de 17de en 18de eeuw de ene na de andere buitenplaats aan de Vecht bouwen, verrijzen er in de 18de eeuw ook ten oosten van Utrecht steeds meer buitenplaatsen. In 1754 wordt de buitenplaats Sper en Dal in Driebergen-Rijsenburg gebouwd. 'Sparrendaal' is een van de eerste nieuwe buitens van de Stichtse Lustwarande.

Mede door een verbeterde toegankelijkheid - bestrating van een oud karrenspoor - werd de onaantrekkelijke zandgrond populair voor bouw van buitenplaatsen. Uniek aan Sparrendaal is dat zowel huis als interieur nog typisch 18de-eeuws zijn. De overtuin is al lang verdwenen en het park is veel kleiner geworden. In de slangenmuur groeien nog steeds kwetsbare vruchtbomen die beter gedijen in de beschutting van de holtes van de muur.

 

De eerste steen van Sparrendaal werd gelegd door het 13-jarige dochtertje van Jacob van Berck (1694-1762), burgemeester van Utrecht.

Eerste steen

De eerste steen van Sparrendaal werd gelegd door het 13-jarige dochtertje van Jacob van Berck (1694-1762), burgemeester van Utrecht. De grond waarop Van Berck het nieuwe huis liet bouwen is dan al een eeuw familiebezit. Van Berck plaatste Huis Sparrendaal op de lange schapendrift die loodrecht op de hoofdweg staat. Hierdoor kreeg het huis direct twee zichtassen. Na Van Bercks dood verkocht zijn dochter het huis waarna verschillende eigenaren het kort in bezit hadden tot het huis eind 18de eeuw in handen kwam van de van origine Vlaamse koopman Petrus Judocus van Oosthuyse (1763-1816).

Van Oosthuyse onderhield zulke goede contacten met het Franse bestuur en leger dat koning Lodewijk Napoleon in 1806 in hoogst eigen persoon een nacht op Sparrendaal is komen logeren.

Goed zakenman en katholiek

De naam Van Oosthuyse bleef onlosmakelijk verbonden met Sparrendaal, maar vooral met Driebergen en Rijsenburg. Door de aankoop van Sparrendaal kreeg Petrus van Oosthuyse ook de titel 'ambachtsheer van Rijsenburg'. Vooral de handel met het leger was zeer lucratief. Van Oosthuyse onderhield zulke goede contacten met het Franse bestuur en leger dat koning Lodewijk Napoleon in 1806 in hoogst eigen persoon een nacht op Sparrendaal is komen logeren. Die connectie heeft er ongetwijfeld toe bijgedragen dat de katholiek Van Oosthuyse van de katholiek Lodewijk Napoleon toestemming kreeg om een nieuwe parochie te stichten in Driebergen-Rijsenburg. Driebergen-Rijsenburg is daarmee de eerste parochie in Nederland - met de eerste nieuwgebouwde katholieke kerk - na de reformatie.

Aartsbisdom en Gemeente

Op 1 augustus 1810 werd de kerk Sint Petrus' Banden ingewijd. Zonder het initiatief en de contacten van Van Oosthuyse was dit nooit gebeurd en zou het kleine Driebergen-Rijsenburg in de katholieke gemeenschap niet zo’n belangrijke plaats ingenomen hebben. Na de dood van mevrouw Van Oosthuyse werd Sparrendaal  namelijk de residentie van aartsbisschop Zwijsen van Utrecht, die het Grootseminarie Rijsenburg ernaast liet bouwen. In 1954 kwam Sparrendaal in bezit van de gemeente: eerst als gemeentehuis, tegenwoordig als trouwlocatie en verhuur van representatieve ruimten.

Zo ziet buitenplaats Sparrendaal eruit van boven

 

 

Meer weten over de Utrechtse buitenplaatsen?

Kijk dan eens op www.utrechtsebuitenplaatsen.nl!

Aanvullende informatie