Waterlinies van Utrecht

Jongeren bezetten fort Lunet aan de Snel in 1968

4 min

Van munitieopslag tot recreatieplek. Verschillende forten krijgen aan het eind van de jaren zestig van de vorige eeuw een andere functie. Sommige worden opengesteld voor publiek. Maar niet in Schalkwijk en Tull en 't Waal. Fort Lunet aan de Snel en Werk aan de Korte Uitweg in Tull en 't Waal zijn jarenlang verboden terrein. Plekken met een onnoemelijke aantrekkingskracht, dat gold in ieder geval voor vijf jongens uit Schalkwijk. Ze besloten in 1968 een stunt uit te halen.

Verdedigingswerk Fort Lunet aan de Snel is bedoeld om Fort Honswijk te beschermen. De forten liggen enkele honderden meters van elkaar. Lange tijd is het verboden terrein. Een plek met aantrekkingskracht op de plaatselijke jeugd.

Verovering

De verovering van het fort wordt goed voorbereid. De jongens regelen luchtbedden om de fortgracht over te steken en maken een spandoek met de tekst "Even pauzeren op Fort Snel". De vijf toekomstige bezetters hebben vooraf contact met een journalist. Maar ook de autoriteiten krijgen lucht van het plan en nemen het zekere voor het onzekere. Als er defensie-eigendom en munitieopslag in het geding is, neemt men geen risico.

Als er defensie-eigendom en munitieopslag in het geding is, neemt men geen risico.

Vrees

De stunt is al een tijdje aan de gang als twee busjes met acht manschappen van de Marechaussee in gevechtstenue komen aanrijden. Zij staan aanvankelijk bij de Lunet aan de Snel. Maar de jongens staan bij het 900 meter verder gelegen Werk aan de Korte Uitweg, simpelweg omdat die locatie beter bereikbaar was. Opper Borger van de Rijkspolitie kan er de lol wel van inzien. De Marechaussees niet, zij sommeren de zwemmers om onmiddellijk uit de gracht te komen. Co herinnert zich: ‘Drie van ons stonden al in onze zwembroek te rillen op de kant. Gelukkig hadden we handdoeken meegenomen. We moesten nat en wel de busjes van de Marechaussee in. Daar werden we streng ondervraagd.’

Opblazen

Twee actievoerders drijven nog op een luchtbed in de gracht. Doordat ze achter een rietkraag liggen, zijn ze niet zichtbaar vanaf de wal. ‘Ze houden zich muisstil en zijn bang dat de golfjes die ze maken hen zullen verraden. Uiteindelijk hebben we hen maar gevraagd om tevoorschijn te komen.’

De actie krijgt volop aandacht in de pers. Het Utrechts Nieuwsblad schrijft: ‘De Marechaussee rekende het vijftal in, op de aanvankelijke verdenking dat zij het fort wilden opblazen.’ In een andere krant staat: ‘Het gevolg van de stunt zal vermoedelijk niet zijn dat het fort Snel nu voor recreatiedoeleinden wordt opengesteld, maar dat het bordje "Verboden vaarwater" in de fortgracht nog zal worden aangevuld met de tekst "Verboden zwemwater".’

Eindelijk toegankelijk

Lunet aan de Snel is pas in 2015 verlaten door Defensie en is in april 2016 gekocht door de gemeente Houten. De gemeente geeft opdracht tot restauratie en sloop van moderne gebouwen. In maart 2017 sluit de gemeente een erfpachtovereenkomst met de stichting Lunet aan de Snel. Op de lunet wordt een waterfort gevestigd. Het Werk aan de Korte Uitweg is sinds 1999 eigendom van Staatsbosbeheer. Er is nu een theehuis, natuurkampeerterrein en werklocatie van de Stichting Reinaerde gevestigd.

Geschreven door Christ Essens

Aanvullende informatie