Oudegracht 17: het huis van Trijn van Leemput

In 1986 kochten Ben Nijssen en Hillie Smidts een uitgewoond pand aan de Oudegracht 17. Met verlaagde plafonds, voorzetwandjes en tapijt op de muren. Midden 1500 woonde hier de beroemde Utrechtse Trijn van Leemput. Maar dat wisten ze nog niet toen ze het huis kochten.

‘We wisten niet eens dat het een rijksmonument was,’ vertelt Hillie. ‘Toen we het pand aankochten werd het bewoond door studenten.’ Het stel wilde het grachtenpand in oude stijl herstellen. Hiervoor gingen ze naar Het Utrechts Archief, op zoek naar oude bouwtekeningen. Met hulp van bouwhistoricus Bart Klück ontdekten ze dat het pand een rijke historie bezat. De eikenhouten dakspanten dateren bijvoorbeeld nog uit de veertiende eeuw.

In het archief vonden ze na lang speuren, documenten over de eerdere bewoners en functies van het pand. ‘Zo ontdekten we dat bierbrouwerij Die Vergulde Craen hier gevestigd was,’ vertelt Hillie. ‘Op de Oudegracht waren in die tijd veel bierbrouwers gevestigd. ‘Ook heeft er een religieuze organisatie gezeten en vanaf 1900 zat er lange tijd een drukkerij.

Het huis van Trijn

Na dieper graven kwam ook het verhaal van Trijn van Leemput bovendrijven. ‘Ze woonde samen met haar gezin op deze plek,’ zegt Hillie. ‘Of tenminste: ongeveer dan. Want in de zestiende eeuw bestond dit huis waarschijnlijk nog nog uit één grote kamer: een zogenoemd eenzalig huis. Stel je eens voor, Trijn en haar gezin betrokken een woning die er toen ook al 100 jaar stond.’

Pas later zijn er panden samengevoegd die nu de Oudegracht 17 vormen. De man van Trijn, een brouwer, pachtte de naastgelegen molen op het bolwerk ‘De Morgenster’, vlak bij een poort van de stad, de Weerdpoort, die de verbinding vormde tussen de stad en de Bemuurde Weerd.