Rik Wouters: schilder en speelbal van de wereldgeschiedenis

5 min

Hoe een geliefde Belgische kunstenaar als vluchteling tijdens de Eerste Wereldoorlog terechtkwam in Kamp Zeist. Het ontroerende verhaal van een schilder en zijn muze. Of hoe een veelbelovend schilder speelbal werd van de wereldgeschiedenis. Dit gaat over Rik Wouters.

Rik Wouters (1882-1916) begon zijn kunstenaarsloopbaan, zoals alle kunstenaars beginnen. Regelmatig stonden hij en zijn vrouw/muze Nel voor de keuze: brood of schildersmateriaal kopen. Vaak kochten ze het laatste, want leven is schilderen, beeldhouwen en tekenen.

Carrière

Kort voor 1914 begon Wouters naam te maken in de Belgische kunstwereld, als beeldhouwer en als schilder van alledaagse taferelen . Hij hoefde niet langer te bezuinigen op zijn materialen en werkte alsof zijn leven er van af hing. Tientallen beelden en schilderijen maakte hij in de paar jaren tussen 1911 en 1914: van zijn vrienden, van de omgeving van Bosvoorde en vooral van zijn muze en vrouw Nel. Een bloeiende carrière lag in het verschiet.

Vluchteling in Nederland

Toen brak begin augustus 1914 de oorlog uit. Soldaat Wouters moest zijn land beschermen tegen de Duitse troepen, die op weg waren naar Frankrijk en hierbij België doorkruisten. Toen in oktober 1914 Antwerpen in handen van de Duitsers viel, vluchtte soldaat Wouters naar het veilige neutrale Nederland. Hij was speelbal van een internationaal conflict geworden.

Kamp Zeist

Wouters en duizenden andere gevluchte Belgische soldaten werden geïnterneerd in Amersfoort, in de Van Stolbergkazerne en later in Kamp Zeist. Nel betrok een appartement aan de Langestraat in Amersfoort. Dagelijks bezocht ze haar man in Kamp Zeist. Later kreeg Wouters vanwege problemen met zijn gezondheid toestemming om overdag buiten het interneringskamp te verblijven. Deze uitzonderingspositie gaf hem de kans om weer aan het tekenen en schilderen te gaan. Samen met Nel verkende hij de omgeving van Amersfoort en Zeist en maakte hij talloze schetsen, van koeien en varkens en van Nel.

Door een grote operatie was Rik blind geworden aan één oog. Maar hij bleef tekenen, schetsen en schilderen,

Kunstenaar in Amsterdam

Uiteindelijk lukte het Nel om Wouters uit Kamp Zeist te krijgen. Het was duidelijk geworden dat hij een groot kunstenaar was en ook dat het kampleven vanwege zijn zwakke gezondheid te zwaar voor hem was. Begin 1915 konden Rik en Nel naar Amsterdam verhuizen. Riks ziekte verergerde en nog maar zelden kwam hij zijn huis uit. Door een grote operatie was hij blind geworden aan één oog. Maar hij bleef tekenen, schetsen en schilderen, het uitzicht uit het appartement, over de Kostverlorenvaart, maar vooral Nel. Hij overleed in 1916, op 33-jarige leeftijd, in Amsterdam. Nel heeft tot haar dood in 1971 over het oeuvre van haar man Rik met hart en ziel gewaakt.

Aanvullende informatie