Schatvondst Cothen 2011

Stekelvarkens

Uiteindelijk is de oogst 71 zilveren munten uit de Vroege Middeleeuwen. Johan en Kees melden hun vondst bij het Meldpunt Archeologie van Landschap Erfgoed Utrecht en brengen de munten naar het toenmalige Geldmuseum van Utrecht voor verder onderzoek en reiniging. Naast 62 sceatta’s van het zogenaamde ‘stekelvarken-type’ zitten er ook negen Franse muntjes tussen – allen te dateren rond 730 na Chr. De schat had destijds ongeveer de waarde van een koe, een lans of een schild.

Nabootsingen

Interessant genoeg ontbreken in de schatvondst Cothen de meer gangbare muntvarianten uit die tijd. De officiële emissies worden gekenmerkt door een koppeling van karakteristieke afbeeldingen op de voorzijde en de keerzijde. Omdat deze ontbreken bij de munten uit Cothen, zijn deze vermoedelijk destijds geïmiteerd. Op zich zijn die nabootsingen niet zeldzaam: kennelijk veroorzaakte de bloeiende economie en handel een grote vraag naar munten, waarin de officiële muntateliers maar ten dele konden voorzien.

Met het mes ingekerfd

Alle munten zijn met een mes ingekerfd. Dit werd gedaan om te controleren of het geen vervalsingen waren, met een koperen kern. De samenstelling is voor Nederland heel ongebruikelijk, omdat de muntjes waarschijnlijk in Noord-Frankrijk zijn geproduceerd. Numismatisch onderzoek naar deze belangrijke schatvondst kan nieuwe inzichten opleveren over de muntomloop en de handelsbetrekkingen in de eerste helft van de 8e eeuw.

Wie was de eigenaar?

Bij schatvondsten is vaak de vraag: ‘wie was de eigenaar en waarom is de schat niet opgegraven?’ Omdat de schat uit twee munttypen bestaat gaat het mogelijk om een som geld die in het noorden van Frankrijk bij elkaar is gebracht. Wellicht een handelskapitaal van een reizende koopman? De muntschat is waarschijnlijk met opzet in de grond verstopt, op een makkelijk te onthouden plek: de vindplaats ligt 150 meter van een weg die al in gebruik was vanaf de Romeinse tijd.

Waarom de munten niet meer zijn opgegraven zal altijd wel een vraag blijven, maar wel een waar je over kan blijven fantaseren.

Bronnen en meer lezen

- Graafstal, E.P. & A. Pol (2004) Een schatvondst uit de tijd van Bonifatius, in: Detector Magazine, nr. 77, 14.
- Grierson, P. & M. Blackburn (1986) Medieval European Coinage. Cambridge, 81 -110.
- Leenheer, K. (2013) 71 kleine zilveren middeleeuwse muntjes, in: Detector Magazine, nr. 130, 32-36.
- Metcall D.M. & W. op den Velde (2009/2010). The monetary economy of the Netherlands, c. 690 - c. 760 and the trade with England: A study of the 'Porcupine' Sceattas of Series E – Volume I + Volume II, Jaarboek voor Munt- en Penningkunde.
- Velde, W. op den & D.M. Metcall (2012) Merovingian deniers in the Netherlands and in England, in: G. Dethlefs, A. Pol & S. W¡ttenbrink (Eds.) Nummi Docent! Münzen - Schötze - Funde. Festschriftfür Peter llisch zum 65. Gebuttstag am 28. April 2012', Osnabrück, 35-43.