Muntvondsten uit Utrechtse bodem

Schatvondst Loenen 1961

4min

In 1961 werd te Loenen aan de Vecht een heuse schatvondst gedaan. Op een stuk opgespoten land werd een pot gevonden met daarin maar liefst 130 zilveren munten uit de 17de eeuw. Waar de munten uit de schatvondst zijn gebleven is helaas niet bekend. Navraag in 2008 bij de Historische Kring Loenen leverde geen nadere gegevens op, ook niet na een oproep via nieuwsbrief en website. Mogelijk is de schatvondst door iemand meegenomen.

Hoewel er tot nu toe helaas geen foto’s van de munten bekend zijn, zijn de munten destijds wel gedetermineerd en kunnen we er toch iets over zeggen. De twee oudst gedateerde munten stammen uit 1601. Zo’n 30 munten dragen geen jaartal maar stammen uit de periode circa 1555-1625, waarvan het grootste deel ná 1600. De jongste munt stamt uit 1651, dit is het vroegste jaar waarin de schatvondst in de grond is verborgen. Verder zijn de munten van verschillende denominaties, oftewel typen munten – afkomstig uit de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden. Eén munt is afkomstig uit Spanje. Al met al een niet ongewone spreiding in tijd en geografie, die vaker voorkomt in schatvondsten uit de 17de eeuw.

Plotseling overlijden kan een reden zijn waarom de schat niet meer is opgegraven.

Omloopschat

Het valt op dat de meeste munten uit de schatvondst destijds geen hoge waarde hadden. Het zijn vooral schellingen en twee stuiverstukken, vergelijkbaar met een paar euro. Hieruit kunnen we concluderen dat het gaat om een zogeheten omloopschat als klein appeltje voor de dorst. Bij een omloopschat gaat het om munten die zonder selectie uit het geldverkeer zijn gehaald en een afspiegeling zijn van de geldcirculatie op het moment van begraven.

Wie was de eigenaar?

Bij schatvondsten is vaak de vraag: ‘wie was de eigenaar en waarom is de schat niet opgegraven?’ Helaas valt dit niet meer te achterhalen. Wel zien we vaak dat door (dreigend) geweld en oorlogshandelingen er kostbaarheden aan de grond worden toevertrouwd om later weer op te graven. Plotseling overlijden kan een reden zijn waarom de schat niet meer is opgegraven. Tot slot is niet precies duidelijk van welke plek de schat afkomstig is in Loenen. Ook de omschrijving ‘opgespoten land’ maakt ons dit keer niet veel wijzer. Maar vermoedelijk is de schat afkomstig van een vroegere, niet al te rijke, inwoner uit Loenen aan de Vecht.

 

Bronnen en meer lezen

- Cruysheer, A. (2009) Schatvondsten (4): De schat van Loenen 1961, in: Naerdincklant Jaarverslag 2009 (87-89).
- Cruysheer, A. en S. Heeren (2020) Oh nee, een schat! Praktijk, problemen en oplossingen rondom schatvondsten, in: Archeologie in Nederland.
- Schulman, J. (1961) Muntvondsten: Loenen (Utr.) 1961, in: Jaarboek voor Munt- en Penningkunde 48,105-106.

Ontdek Utrechtse bodemschatten!

In deze serie verhalen lichten we een aantal bijzondere muntvondsten uit. Ook een archeologische vondst gedaan in de provincie Utrecht? Meld het dan bij onze archeoloog en het Meldpunt Archeologie van Landschap Erfgoed Utrecht. Ook als je niet zeker bent over of iets een artefact is, helpen we je graag verder.

Geschreven door Anton Cruysheer Manager Erfgoed Landschap Erfgoed Utrecht Ontdek alle verhalen van deze schrijver

Extra info