Schrijfster Belle van Zuylen

Schandaal

Begin twintig wist ze al een schandaal te veroorzaken toen, anoniem dat wel, haar werk ‘Le Noble’ werd gepubliceerd. In dit boek nam zij de oude adel op de hak en uitte daarmee kritiek op haar eigen stand. Geschrokken door de reacties en nadat bekend werd wie de schrijfster was, namen haar ouders het werk uit de handel. Gelukkig hebben een aantal exemplaren de tand des tijds overleefd. Nog steeds is een van deze boekjes te vinden in de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag.

Huisleraar

In 1771 trouwde Belle met de Zwitser Charles-Emmanuel de Charrière, de voormalig huisleraar van haar broers. Kort na hun huwelijk in de kapel van Zuilen vestigden zij zich in Colombier bij Neuchâtel (Zwitserland). Daar heeft Belle het grootste deel van haar verdere leven gewoond en het merendeel van haar oeuvre tot stand gebracht.

Ouvre

Belle schreef tijdens haar leven brieven, (zelf)portretten, fabels, novelles, pamfletten, toneelstukken, opera's (libretti en muziek), liederen en klaviersonates. Ze had verlichte ideeën en een meer moderne opvatting over bijvoorbeeld de rolverdeling tussen man en vrouw. Zo schreef ze in een van haar brieven aan de Schotse schrijver James Boswell (van wie ze een huwelijksaanzoek weigerde): ‘Ik heb geen talent voor ondergeschiktheid’. Door haar Franstalige opvoeding schreef ze al haar boeken in het Frans wat het voordeel had dat zij door heel Europa gelezen kon worden. Internationaal is zij bekend geworden onder de naam Isabelle de Charrière.

Geëerd

Na haar dood raakte Belle enigszins in de vergetelheid maar rond 1900 verscheen er een uitgebreide biografie over haar door de Zwitser Philippe Godet. Vanaf dat moment wordt ze niet meer vergeten. Ze wordt geëerd om haar durf om op haar eigenzinnige manier in die tijd het onrechtvaardige lot van de vrouw aan de kaak te stellen. Zo is te lezen in De Gids (het oudste literaire en algemeen culturele tijdschrift van Nederland): ‘Voor één Hollandse roman van haar hand zouden wij zeker gaarne tal van achttiende-eeuwse voortbrengselen onzer letterkunde willen ruilen’ (De Gids, 1909). En nog steeds vormen haar werken een inspiratiebron.

Bronnen

Belle van Zuylen, Rebels en beminnelijk (1978), Brieven van Belle van Zuylen, via: dbnl.org

Judith van Schuil (2016), Beroemde vrouwen van Utrecht. Utrecht: Centre for the Humanities

SlotZuylen.nl, Belle van Zuylen, via: www.slotzuylen.nl/kasteel/bewoners/belle/

In het bijzonder aandacht voor de publicatie/tentoonstelling: ‘Omdat ik iets te zeggen had’, Nederlandse schrijfsters uit de 19e eeuw, door Huygens ING, Letterkundig Museum, Koninklijke Bibliotheek, Damesleesmuseum Den Haag. Deze is ontwikkeld in het kader van het Europese HERA project
Travelling TexTs 1790-1914: The Transnational Reception of Women’s Writing at the Fringes of Europe