Koude Oorlog

Stars and stripes in Soesterberg: 'En toen is Dale teruggegaan naar Amerika, zonder mij'

4 min

Veertig jaar lang, van 1954 tot 1994, wapperde de Amerikaanse vlag op Vliegbasis Soesterberg. Met de komst van de Amerikanen naar Soesterberg kwamen ook de Amerikaanse invloeden naar het dorp. De huizen in de Soesterbergse wijk Apollo zijn in de jaren zeventig van de vorige eeuw gebouwd voor Amerikaanse gezinnen van de vliegbasis. Ooit was Soesterberg veel levendiger volgens Josien Schipper. Ze straalt als ze vertelt over brullende vliegtuigmotoren en haar eerste grote liefde.

‘De Vliegbasis was er al 100 jaar geleden, dus lang voor mijn geboorte in 1946. Als kind ging ik al graag naar vliegtuigen kijken. Mijn lagere school stond vlakbij de startbaan. Als er gevlogen werd, moest de leraar even zijn mond houden, want dan was hij niet te verstaan. Er waren mensen die over de geluidsoverlast klaagden. Dat waren meestal mensen die van buiten kwamen geloof ik, geen echte Soesterbergers. Wij waren aan dat geluid gewend, het hoorde erbij. De basis had iets speciaals. Soesterberg is natuurlijk een klein dorp en vroeger helemaal, in mijn jeugd woonden er misschien 1500 mensen. Toch waren we regelmatig in beeld, daar was ik een beetje trots op.'

Dale reed in zo’n grote Amerikaanse Chevrolet en als hij me thuis kwam ophalen, dan kon ik hem van heel ver aan horen komen.

Josien Schipper

Het Amerikaanse volkslied

‘Dale zag ik voor het eerst in de bus. Later kwam ik hem tegen in dancing Pax in Amersfoort. Hij vroeg of ik met hem wilde dansen en zo is het eigenlijk gegaan. Om op de basis te komen, moest je je legitimeren bij de ingang, je moest je paspoort altijd bij je hebben. Je kon daar ook naar de film en vooral de allereerste keer was dat bijzonder. We gingen de bioscoopzaal in met een doos popcorn, dat hoorde erbij. Voordat de film begon, ging iedereen ineens staan en ik dacht “wat gebeurt er nou?”. Het volkslied werd gespeeld en ze keken allemaal heel serieus. Ik vond het een mooi moment, de jongens waren heel ver van huis en als je dan je volkslied hoort… Dale reed in zo’n grote Amerikaanse Chevrolet en als hij me thuis kwam ophalen, dan kon ik hem van heel ver aan horen komen. Die auto maakte zo’n lekker brommend geluid en zeker ’s zomers met het dak open was het heel stoer om daar in te rijden.’

Terug naar Amerika

‘Anderhalf jaar ongeveer heeft die relatie geduurd en toen is Dale terug gegaan naar Amerika, zonder mij. Hij zei: “Je krijgt ontzettend veel heimwee en je ouders staan er niet achter, nou dat gaat gewoon niks worden”. Daar had hij gelijk in, maar op dat moment was ik er behoorlijk kapot van. Er zijn wel meisjes mee naar Amerika gegaan. Sommigen komen nog elk jaar met Koninginnedag terug naar Soesterberg en gaan dan samen barbecuen, net als vroeger.’

Dit verhaal is voortgekomen uit een oral history project van Gebiedscoöperatie O-gen en is eerder als artikel verschenen in SoestNu. 

Voor meer verhalen zie: F.J. Stuurman (red.), De verhalen achter Vliegbasis Soesterberg 1954-1994. De invloed van veertig jaar Amerikaanse aanwezigheid op de omgeving (Gebiedscoöperatie O-gen, Scherpenzeel 2016).

Interviewer: Jocelyn Krusemeijer

Aanvullende informatie