De Koude Oorlog in de provincie Utrecht

Stars and stripes in Soesterberg: ‘Samen tegen de Russische beer'

4 min

Veertig jaar lang, van 1954 tot 1994, wapperde de Amerikaanse vlag op Vliegbasis Soesterberg. Met de komst van de Amerikanen naar Soesterberg kwamen ook de Amerikaanse invloeden naar het dorp. Steve Netto was in die jaren jachtvlieger. Zijn hart ligt nog altijd bij dat beroep, bij de 7.000 vlieguren die hij heeft gemaakt, en bij zijn bijdrage aan het verdedigen van West-Europa tegen een mogelijke aanval uit het oosten. Later in zijn loopbaan werd hij basiscommandant in Leeuwarden, maar ook in die functie is hij altijd blijven vliegen. Een terugblik.

‘In 1957 werd ik dienstplichtig luchtmacht militair, en kreeg in eerste instantie een meteorologische opleiding. Defensie had in De Bilt de prachtige villa Orta. Daar kregen wij onze opleiding. We overnachtten in het Wallaardt Sacré Kamp in Huis ter Heide. Voor ons 19-jarigen – ik kwam uit Den Haag – was die plek zeker niet onaardig, omdat café Spitfire binnen ons bereik lag. Al spoedig zagen we dat die Spitfire eigenlijk best een gezellige tent was, met een internationale betekenis, vanwege die Amerikanen. Ik had tot dan toe weinig contact met het buitenland gehad.’

‘Ik denk even terug aan de periode 1967-‘68. Ik zat in een squadron dat in oorlogstijd naar de meest noordelijke of meest zuidelijke linie van de NAVO ging. Wij waren in Noorwegen gespecialiseerd, dat was het 314-squadron en wij deden dus ook mee aan oefeningen in NAVO-verband.’

In Soesterberg kregen we de aanvallende rol, en de Amerikaanse Hunters zorgden voor de luchtverdediging. Die aanvallen gebeurden altijd vlak na zonsopgang.

Steve Netto

‘Om je kwetsbaarheid te verkleinen, ging je met vier of acht vliegtuigen naar andere velden, en wij gingen dan in die periode wel eens naar Soesterberg. Daar kregen we de aanvallende rol, en de Amerikaanse Hunters zorgden voor de luchtverdediging. Die aanvallen gebeurden altijd vlak na zonsopgang.’

De val van de Muur

‘Op de avond van 9 november 1989 viel de Berlijnse Muur. Er waren allerlei Duitsers en buitenlanders bezig om die Muur  te slechten. De Vopo (Deutsche Volkspolizei, de Oost-Duitse politiemacht, red.) vluchtte en ik was totaal stomverbaasd, want ik zat mentaal nog steeds in een oefening voor de Derde Wereldoorlog en ik had ’s ochtends nog bevel gegeven om die Russen rond Berlijn eens flink te bombarderen. En ’s avonds zag ik de val van de Muur gebeuren op tv. Mijn vrouw vroeg: ‘Steven, wat is er met jou aan de hand?' Ik was totaal van de kaart.’

‘Echt een bizarre ervaring, waar ik nog vaak aan terugdenk. Want mijn carrière heeft altijd ­– samen met die Amerikanen en met alle collega's – in het kader gestaan van die Russische beer uit het westen te houden, en nu deed zich deze val van de Muur voor. En ook nog op een vriendschappelijke manier. Dat was zo'n fantastisch gevoel, op die 9de november 1989. Ik zal het nooit vergeten.’

Dit verhaal is voortgekomen uit een oral history project van Gebiedscoöperatie O-gen en is eerder als artikel verschenen in SoestNu.

Voor meer verhalen zie: F.J. Stuurman (red.), De verhalen achter Vliegbasis Soesterberg 1954-1994. De invloed van veertig jaar Amerikaanse aanwezigheid op de omgeving (Gebiedscoöperatie O-gen, Scherpenzeel 2016).

Interviewer: Frits Stuurman