Utrecht als springplank voor de Romeinen

Bataven als immigrant

In de periode van 50 tot ca. 12 voor Chr. wisten de Romeinen, door het voeren van een slinkse verdeel-en-heerspolitiek, verscheidene volksverhuizingen op touw te zetten vanuit het Germaanse gebied. Een van deze nieuwkomers waren de Bataven. Na interne strijd hadden zij zich afgesplitst van de uit Hessen afkomstige Chatten en kregen ze door de Romeinen land toegewezen net buiten de grenzen van het Romeinse Rijk. Daar vestigde zij zich in het gebied dat we tegenwoordig kennen als de Betuwe, en ook in delen van de Utrechtse Heuvelrug, de Gelderse Vallei en delen van Noord-Brabant.

Met de Bataven als trouwe bondgenoot van Rome, waren de Romeinen vastberaden om het Rijk verder naar het noorden uit te breiden. In het Bataafse gebied waren de Romeinen daarom al vanaf 19 voor Chr begonnen met het bouwen van forten op strategische sleutelposities langs de Rijn, zoals Fectio (Fort Vechten, Bunnik) en Batavodurum (Hunnerberg, Nijmegen). Vlakbij de splitsing tussen de Rijn en de Vecht, groeide Fectio uit tot één van de grootste en belangrijkste grensforten van de Lage Landen.

Het begin van de Germaanse oorlogen

In de jaren 16-12 voor Chr. viel de voorbereiding van de noordelijke expansie naar Germanië in handen van Drusus de Oudere, de jongere broer van Tiberius en de stiefzoon van keizer Augustus. Hij was onder andere verantwoordelijk voor de bouw van het kanaal van Drusus, dat bestond uit verscheidene infrastructurele ingrepen om de Rijn bevaarbaar te maken. Tijdens de voorbereidingen werd in het Bataafse gebied een vloot gebouwd van honderden triremen (Romeinse oorlogsschepen). Uiteindelijk werd in het jaar 12 voor Chr. het startsein gegeven voor de eerste grote expeditie naar Germanië. Vanuit Batavodurum en Fectio voer Drusus samen met zijn bondgenoten en de Romeinse vloot via de Rijn en de Vecht naar het noorden, een tocht naar de onbekende wereld van de Germanen.

Meer weten?

Alexander van de Bunt beschrijft in zijn boek ‘Wee de overwonnenen – Germanen, Kelten en Romeinen’ aan de hand van de antieke bronnen en de archeologische bewijsvoering de relatie tussen Germanen, Kelten en Romeinen en laat zien dat globalisering en migratie van alle tijden zijn. Wee de overwonnenen is een diepgravend boek voor iedereen die meer wil weten over de Bataven, de Friezen, de Cananefaten en andere stammen in het huidige Nederland, Duitsland en België rond het begin van de jaartelling.

Luisteren

In de podcast van De Limes Leeft! vertelt Alexander meer over zijn boek en over de rubriek Vondst van de Schervendokter. De aflevering kun je hier terugluisteren. In De Limes Leeft! komen mensen met liefde voor de Romeinse Limes aan het woord.