Cholera en de kermis van Vinkeveen

Verbied de kermis

In september 1875 klopt de kerkenraad van de Nederlands Hervormde gemeente aan bij het college van burgemeester en wethouders. Ze dringen eropaan om de kermis te verbieden. ‘Er zijn voor het houden van kermissen geen afdoende termen te vinden en ergerlijke tonelen, losbandigheden en buitensporigheden kunnen op die manier worden voorkomen’, zo stellen ouderlingen en diakenen. De raad, overwegend katholieken, legt de wens voor opheffing naast zich neer. Niet een keer, niet twee keer… Wat de kerkenraad ook probeert, de kermis gaat gewoon door.

Schromelijke ontheiliging

De raad gaat overstag als pastoor Van Groeningen de gemeenteraad verzoekt de kermis af te schaffen vanwege ‘de vele misbruiken op moreel en sociaal gebied en ook de schromelijke ontheiliging van de dag des Heeren’. Daardoor is er in 1879 geen kermis. Het jaar daarop weer wel, tot de pastoor vier jaar later, in 1884, wéér aandringt op een verbod. Dit keer vanwege veronderstelde ongeregeldheden en bevordering van de zedelijkheid. De gemeenteraad honoreert zijn verzoek. Ook in 1884 is er geen kermis.

Acht dagen oorlog

Door dat besluit breekt de hel los. Heel Vinkeveen komt in opstand en ernstige ongeregeldheden breken uit. De burgemeester kan het met zijn schamele politiemacht niet redden en zoekt hulp bij het leger. Die komt in de vorm van vijf gewapende soldaten te paard. Veel te weinig, zo blijkt, want de paarden en manschappen zijn weerloos tegen het gooien van stenen vanuit de huizen, die veelal door water gescheiden zijn van de weg. Acht dagen lang duurt de volksopstand tegen het opheffen van de kermis. Pas daarna keert de rust terug.

Bezwaren en alternatieven

Het volk heeft de opstand gewonnen en de kermis komt gewoon terug, is de gedachten van velen. De vraag is alleen hoe, want ook in de jaren na de opstand volgt van protestantse kant keer op keer een regen van bezwaren en alternatieven. In tijden van een slechte economische toestand moet toch bezuinigd worden? Niet nodige uitgaven moet men vermijden. Er wordt voorgesteld om de kermis niet drie maar twee dagen te houden. En de tegenstanders pleiten ervoor om de kermis om 11 uur ’s avonds te sluiten.

Geen verbod, wel toekomst?

Er verandert weinig nadien, de kermis duurt gewoon drie dagen en blijft jaarlijks terugkeren. Alleen tijdens de Eerste Wereldoorlog wordt de kermis stilgelegd. Maar het thema blijft terugkomen op de politieke agenda. Keer op keer. Toch worden de stevige standpunten die verschillende partijen innemen tegenover dit evenement langzaam maar zeker wat losser. Maar dan blijkt ook de interesse voor de Vinkeveense kermis sterk verminderd en daarmee ook de excessen waar het allemaal om begonnen was. De echte Vinkeveense kermis bestaat niet meer, een stukje geschiedenis is wat resteert.

Bron

Afbeeldingen van de Vinkeveense kermis bestaan, maar over de rechten bestaat onduidelijkheid. Daarom verwijzen we je voor beeldmateriaal door naar deze site.