Wijk C Utrecht: de bakermat van Koningsdag

4 min

Sinds jaar en dag is Wijk C erg Oranjegezind en het kan dan ook niet anders dat hier de basis wordt gelegd voor Koningsdag. In 1885 werd in het Oranjepark de eerste Prinsessedag gevierd, de voorloper van Koninginnedag en nu Koningsdag. De aanleiding voor deze dag was de vijfde verjaardag van de jonge prinses Wilhelmina. In de loop der jaren gaan steeds meer steden dit feestmoment overnemen.

Het Utrechtse Wijk C en Oranje horen van oudsher bij elkaar. Al ver voordat Koninginnedag bestond, uitten de bewoners van deze roemruchte volksbuurt hun liefde voor het Koninghuis op uitbundige wijze. Op verzoek van de bewoners werden in 1863 de Catharijnestraat, het Zand en de Zandstraat omgedoopt in Willemstraat, Koningstraat en Oranjestraat. Ook het eerste volkspark in Utrecht kreeg om die reden in 1883 de naam Oranjepark.

Liefde voor Oranje

De eerste, nog onofficiële, viering van ‘Prinsessedag’ in 1884, georganiseerd door de plaatselijke bevolking werd in Wijk C zo uitbundig gevierd dat zelfs de landelijke pers erover schreef: ‘Het verdient allen lof, dat de bewoners van Wijk C door hunne liefde voor bloemen het bewijs geven, dat ze hun woning willen opsieren met de schoone kinderen der natuur’. 

In geen enkele andere wijk werd er zoveel gevlagd en straten versierd als in Wijk C. Zoals logement Het Oranjehuis, aan de Oranjestraat 54 en 55, dat niet alleen met Prinsessedag van onder tot boven versierd werd, maar ook bij verjaardagen van leden van het koninklijk huis. Dat was het werk van uitbaatster Blommers, beter bekend als Oranje Ka. Zij wordt ook wel gezien als grondlegster van de oranjevieringen in Utrecht.

Volksfeest in het Oranjepark

Prinsessedag werd vanaf 1885 ieder jaar in het Oranjepark gevierd. Een waarachtig volksfeest. Bovendien diende het als voorbeeld voor de feesten die elders in de volksbuurten van de grote steden op Prinsessedag op touw werden gezet. Dat hiermee de toon was gezet blijkt wel uit een artikel in de lokale pers van C.W. Wagenaar uit 1923: ‘Wij kunnen ons geen nationale feestdag denken, wanneer niet Wijk C haar aandeel aan de viering nemen zou. En de weinige dagen van het verblijf in 1869 van Koning Willem III binnen Utrechts muren, waren voldoende om aan te tonen, dat daar in Wijk C, de harten klopten voor Koning en Vaderland. En ouden van dagen zullen ’t zich nog wel herinneren, hoe toen aan de Zandbrug de paarden van het Koninklijk rijtuig werden afgespannen en de in oranje getooide bevolking zijn Oranjevorst zegevierend door de Oranjebuurt trok.’ Ook Emma, Wilhelmina en Juliana zouden Wijk C in later jaren bezoeken.

Geschreven door Albert van Wersch Volksbuurtmuseum Utrecht