Loes van Overeem en Kamp Amersfoort

Loes wordt in 1907 geboren in 's Hertogenbosch als oudste van vijf kinderen. Als op 10 mei 1940 de oorlog in Nederland uitbreekt meldt ze zich direct aan als Rode Kruishelpster. In die hoedanigheid helpt ze bij de repatriëring van gewonde en zieke Nederlanders, gevlucht voor het oorlogsgeweld naar Frankrijk. De Haagse internist Bob van Overeem leidt deze missies. In 1941 wordt haar huwelijk met de Roosendaalse Franciscus Rouppe van der Voort ontbonden en in 1942 hertrouwt ze met Van Overeem. Loes heeft mede hierdoor de rest van haar leven geworsteld met schuldgevoelens.

Kamp Vught

Vanaf april 1943 bezoekt Loes van Overeem om de 14 dagen Kamp Vught om de mishandelde en ondervoede gevangenen medicijnen en vitaminen te brengen. Ze kan dit doen omdat SS-Gruppenführer Dr. Wilhelm Harster - een Nazi-kopstuk - toestemming verleend heeft aan het echtpaar Van Overeem om (als enigen) namens het Rode Kruis het leven in de Duitse kampen en gevangenissen in Nederland draaglijker te maken. De Van Overeems hadden Harster ontmoet tijdens een gearrangeerd etentje waarbij Loes zich voor had voorgedaan als een vriendin van de dochter van de gastheer.

Kamp Amersfoort

Na de sluiting van Kamp Vught in 1944 richt Loes van Overeem al haar aandacht op doorgangs,- en strafkamp Amersfoort. De gevangenen worden daar zeer slecht behandeld. Bij haar eerste bezoek constateert ze dat er gebrek is aan alles. Woedend gaat ze naar de kampcommandant Karl Peter Berg en deelt mee dat ze niet van plan is te vertrekken voordat de situatie verbeterd is. De daad bij het woord voegend neemt ze haar intrek in het kamp. Berg verzet zich niet hiertegen, omdat hij weet van haar goede connecties met de Nazi-top. De Van Overeems doen hun uiterste best om de kampbewoners te beschermen tegen mishandeling, ondervoeding, deportatie en fusillade. Op 19 april 1945 dragen de Duitsers het kamp aan haar over.

Heldin?

De reacties op het optreden van Loes van Overeem waren gemengd. Voor veel kampbewoners was ze ‘onze goede lieve fee’. Ze werd ook wel ‘Florence Nightingale van Amersfoort’ genoemd. Anderen vonden haar goede relaties met de Duitse bezetters verdacht. Later zei ze daarover: ‘Ik kende deze Duitsers. Ik wond ze om mijn pink. En het gekste is dat zíj dachten de kleine Hollandse de baas te zijn.’

In 1979 ontving ze de Henri Dunant-medaille, de hoogste onderscheiding van het Rode Kruis, voor degenen die zich ingezet hebben voor hun medemens, daarbij hun leven, gezondheid en vrijheid op het spel zettend.